English-Ido Dictionary : W

wabble: (lit. and fig.) (intr.) vacilar (cf. shancelar; zigzagar).
wad: (for guns) bur-o, -izar; (for dresses, quilts, etc.) vat-o, -izar; (little bundle) tufo, pak-eto.
waddle: marchar ocil-ante od anad-atre.
wade: (tra-)vadar, marchar en o tra l’aquo, la slamo; w. through: (of books, questions, etc.) par-lektar, -examenar, -explorar.
wader: (stilt-bird) stelt-ucelo.
wafer: (for sealing letters) oblato; (thin pastry) obleo; (cath. rel.) hostio.
waffle: vafl-o; w.-iron: -muld-ilo.
waft:
(intr.) flotac-ar (en l’aero, e.c.); (tr.) -igar, portar, transportar.
wag: (tr.) ocil-igar, agitar.
wag: (joker) jok-emo, -ero.
wage: (war) facar (milito); (intr.) militar.
wager: (bet) pari-ar (ulo, pri-ulo, kontre ulu); (act) -o; (stake) -ajo.
wages: salari-o; (fig.) rekompens-ajo, -o; to pay w. to: salariar (ulu).
waggish: jok-ema; malic-ema, -oza.
waggle: (intr.) friskar, agitar (ulo).
wag(g)on: (truck) charioto; kamiono; (closed van) furgono; (vehicle) veturo (cf. charo); (railway) vagono; -er: vetur-(ag)isto, kargo-vetur-isto; w. train: (of army) traino.
wagtail:
motacilo.
waif: sen-hema vag-ero (cf. naufraj-into).
wail: (plor-)lamentar (pri); (moan, groan) (intr.) jemar; (of infants) (intr.) vajisar; (n.) plor-lament(ad)o; jemo; vajiso.
wainscot: ligno-paneli; panel-aro; (v.) -izar.
waist: (of body) tayo; w.band: zono.
waistcoat: jileto.
wait: (await) vartar (ulu, ulo); (at table, etc.) servar; w. upon: (care for) sorgar; servar; (visit) vizitar; expektar; to keep w.ing: igar ulu vartar; vart-igar (ulu).
waiter: garsono (cf. servist-(in)o); (tray) pleto.
waiting:
vart-(ad)o (cf. expekto); in w.: vart-ante; expekt-ante (ulo); pronta ad servar; w.maid, w.woman: chambr-ist-ino; w.room: vart-eyo, -chambr-(et)o; lady in w.: honor-sior-ino.
waitress:
(tablo-)serv-ist-ino.
waive:
(relinquish) abandonar, renuncar; (put off) eskartar; ajornar.
wake:
(tr.) vek-igar (ulu); (excite) ecitar; (be awake) (intr.) vekar; (abstain from sleep: watch) (intr.) vigilar.
wake:
(of a ship, boat) voyo-traco; (at death) morto-festo; nokt-ala kadavro-vigilo.
wakeful:
des-dorm-ema, sen-dorma; (vigilant) vigil-ema, -anta; -ness: des-, ne-dorm-ado, -iv-eso.
waken:
vek-igar (ulu).
walk:
(intr.) marchar (cf. pazar); (not to ride) ped-irar (intr.); (for pleasure) (intr.) promenar; (of a horse) paze marchar.
walk:
(n.) march-(ad)o; (gait) aluro, march-modo; (for pleasure) (ped-) promeno; (place) promen-eyo; (path in wood, etc.) aleo; to take someone out for a w.: promen-igar (ulu); -er: march-anto; ped-iranto; promen-anto, -ero.
wall:
muro; (partition) parieto; to w. up: mur-izar, -klozar, (shut up within a wall) en-mur-igar; w.paper: mur-papero, tapet-papero; -ed: mur-iz-ita.
wallet:
porto-sako; dorso-sako; (pocket-book) burso, posh-monet-uyo.
wallop:
bat-(eg)ar.
wallow:
rular su (en, sur).
walnut:
nuc-o, (tree) -iero, (wood) -ier-lign-a, -o, (colo(u)r) -ea, -eo, -koloro.
walrus:
rosmaro.
waltz:
(n.) vals-o, (intr.) -ar, (tr.) -igar (ulu).
wampum:
“wampum”.
wan:
pal-(eg)a.
wand:
(rod) vergo (cf. bastono); Mercury’s w.: kaduceo.
wander:
(rove about) (intr.) vagar, (also fig. of mind, beasts, speech, rivers) (intr.) divagar; (to be delirious) delirar; (cf. distraktar, eskartar, for-irar); -er: vag-anto, -ero, -emo; fug-anto.
wane:
(intr.) des-kreskar; (fig.) (intr.) dekad-(esk)ar; deklinar.
want:
(have need of) bezonar (ulo, ulu); (wish for) dezirar; (not to have) mankar (ad ulu); (be destitute and in need of) indijar (ulo); you are w.ed: ulu demandas vu; (ulu) demandas ke vu venez; I want you: (need you) me bezonas vu; what do you want of me? quon vu deziras de me? two spoons are wanting: du kulieri mankas; I wanted to tell you: me deziras dicar a vu; to be found w.ing: faliar, erorar, mankar.
want:
(need, requirement) bezono; neces-eso; (lack) manko; (poverty) indij-o; mizero; sen-hav-eso; to be or stand in w. of: bezonar, esar sen (ulo); (not to have) mankar; for w. of attention: pro manko di atenco; w. of respect: manko di respekto (da ulu ad ulu).
wanton:
(harlot) deboch-ist-ino; (one flighty to an excessive degree) libertin-(in)o.
wanton:
(unrestrained, wayward) libertina; (sportive) jok-ema, fol-atra, petul-ema; malic-oza, -ema; (wicked) maligna; (unchaste) deboch-ema, -anta, laciva; (purposeless) sen-motiva; sen-reflekta.
war:
milit-o; (to make war) -ar (kontre) (cf. luktar, kombatar); civil w.: civila o interna milito; naval w.: mar-ala o nav-ala milito; w. to the knife: mort-ala o exhaust-iva milito; inured to w.: milit-ale hard-ig-ita, hard-ig-ita da (la) milito; articles of w.: milit-ala leg-aro; w. office: arme-ala ministerio; w. cry: milit-kombat-krio.
warble:
kant-ar, -o (di uceli) (cf. gorgear).
ward:
(in a hospital) chambro, fako (por maladi); (guardianship) tutelo; (person under a guardian) tutel-ato; (fencing: act of guarding) gardo; (of a city) quartero (cf. distrikto); to w. off: (a blow) parear; (in gen.) forbarar, evitar, eskartar, repulsar.
warden, warder:
gard-isto (en karcero); (chief) -estro, direkt-isto, guvern-isto.
wardrobe:
(cupboard) vest-armoro; (clothes) vest-aro, kostum-aro.
wardroom:
salono por oficiri, oficir-eyo.
ware
(s): var-o, -i (cf. komerc-ajo).
warehouse:
magazino (cf. depoz-eyo); (v.) en-magazin-igar (ulo); bonded w.: dogan-ala magazino.
warfare:
milit-ado (cf. lukto, kombato).
warily:
cirkonspekte, prudente.
warlike:
milit-ala, -atra, -ist-ala; (tendency) -ema, kombat-ema.
warm:
(also fig.) varm-a, (v.) -igar (ulo, ulu); (fig.) ardor-oza, fervor-oza, zel-oza; foot w.er: ped-varm-ig-ilo; -th: varm-eso; (physical quantity) kaloro.
warn:
avertar (cf. notifikar); -ing: averto; (notice) avizo; notifiko.
warp:
(in weaving) urdar; (a ship) tuvar; (wood) tordar; (pervert) koruptar, pervers-igar, alterar; (influence) influ-(ach)ar; (n. of textiles) urd-uro; urdo-filo; (n.) tuvo-kablo.
warrant:
(guarantee) garantiar; (justify) justifikar; pen-valorar.
warrant:
(authority) permiso, autoritato, yur-izo; (proxy) prokuraco; (for money) mandato; (guarantee) garantio; (justification) justifiko; (commission, mandate) komiso; death w.: impero o mandato o komiso por mort-igo; search w.: mandato o komiso por perquizito; w. of arrest: arest-impero; (written) mandato o komiso por aresto; to be w.ed: (worth while) pen-valorar, valorar la peni; (have the right) havar la yuro; esar justifik-ita; (guaranteed) esar garanti-ita.
warren:
(kuniklo-)gareno.
warrior:
milit-isto, -ero; soldato.
wart:
(med.) veruko; (bot.) sur-kresk-ajo; -y: veruk-oza, -atra.
wary:
cirkonspekta; prudenta.
wash:
lavar (the body, clothes, etc.) (cf. net-igar; locionar; skurar); (bathe) balnar; (in lye) lesivar; (carry by water) portar (per aquo, per l’ondi); (beat against, splash) (tr., intr.) plaudar.
wash:
(laundry) (linjo-)lav-aj-aro, (act) lav-ado (di linjo); (lotion) lociono; (of waves, etc.) plaud-(ad)o; (bath) balno (cf. abluciono); w.board: lav-planko, -tablo; (nav.) falko; -er: lav-anto, -ero, -isto; (ring) protekto-ringo, inter-ringo; (mechanical) lav-ilo, -mashino; w.house: lav-eyo, -erio; w.-leather: chamo-felo; w.woman: lav-ist-ino; w.stand: lav-moblo; w.tub: lav-kuvo.
wasp:
vesp-o; w. nest: -eyo, -o-nesto.
wassail:
festo-drink-ado.
waste:
(squander) disipar (cf. prodigar; exhaustar; konsumar); (lay waste) devastar; w. away: (to lose flesh) magr-eskar, perdar sua karno, deperisar; (strength) prodigar sua fort-eso, sua esforci.
waste:
(extravagance) disip-ado; ne-utila spens-ado; (land) dezerto, tereno devast-ita o ne-kultiv-ita; (w. product) for-jet-ajo; (adj.) ne-utila; dezerta; ne-kultiv-ita; ruin-ita; sen-valora; devast-ita; w.-paper: paper-achi, paperi for-jet-ita; w.ful: disip-anta, -ema; prodig-atra, -ema, -anta; ne-utila; w.-pipe: super-fluo-tubo; w.-paper basket: paper-ach-uyo o -korbo; -ed: (emaciated) marasm-ig-ita, deperis-ita, magra.
watch:
(keep vigil) (intr.) vigilar; (keep an eye on) surveyar; (observe) observ-(ad)ar; regardar; (pay attention to) atencar; (guard, tend) gardar; (nav.) esar en quarto; (take care of) sorgar; (be on w. for, lie in wait) guatar.
watch:
(nautical) quarto; (timepiece) posh-horlojo; (attendance without sleep) vigilo; (attention) atenco, survey-(ad)o; (sentinel) sentinelo; gard-isto, gard-ano; (milit.) guardo; by my w.: segun mea posh-horlojo; w. that: atenc-ez to! regard-ez to! sorg-ez to! to be on sentry w.: (intr.) facionar; relieve the w.: (milit.) chanjar la faciono; (nav.) prenar la quarto; w.dog: gard-hundo; w. yourself: gard-ez vu! w.ful: sorg-ema, -anta; vigil anta, -ema, survey-ema; atenc-ema, -oza; w.man: (over buildings, etc.) vigil-isto, -ero, -anto; (guard) gard-isto; w.box: (sentry box) garito; w.maker: (posh-)horloj-(if)isto; w.tower: observo-turmo; w.word: imper-vorto; pas-vorto; signo-vorto.
water:
(put w. on) aqu-izar (cf. arozar; aspersar; irigacar; humid-igar; imbibar); (an animal) donar drink-ajo (ad); (produce tears) lakrim-ifar, -igar (cf. plorar); (produce saliva) saliv-ifar; (stuffs) muar-izar; w. one’s wine: aqu-izar o dilutar la vino; to draw w.: cherpar aquo; that makes my mouth w.: to igas me saliv-ifar; (fig.) to ecitas mea apetito, mea deziro; to make w.: (urinate) urin-ifar; (leak) likar.
water:
(n.) aquo (cf. maro, oceano); (tide) mareo (cf. fluxo, refluxo); (diamonds) limpid-eso, brilo; (class) rango; (urine) urino; high w.: alta mareo, fluxo; diamond of the first w.: diamanto tre limpida, di la unesma rango; holy w.: santa aquo; running w.: flu-anta aquo; sea w.: mar-aquo; stagnant w.: stagn-anta aquo; w.proof: aqu-espruva; spring w.: font-aquo; on a level with the w.: reze di l’aquo; fetch w.: querar aquo; to take the w.s: frequentar la balno-loki o termi; to take in w.: (leak) likar; w. bath: aquo-balno; (chem.) maria-balno.
water-closet:
latrino.
water-colo(u
)r: aquarel-a, -o.
water-course:
aquo-fluo.
watercress:
kreso.
waterfall:
aquo-falo, -kaskado.
waterfowl:
aqu-ala ucelo.
water-gauge:
(meter) aquo-mezur-ilo (see tide-gauge).
waterhen:
galinelo.
wateriness:
aqu-oz-eso (cf. humid-eso).
watering-can, -pot:
aroz-ilo.
watering-trough:
(in wood) drink-trogo, (in stone) -vasko.
watering-place:
mar-balno, -urbo; (hot springs) term-ala urbo.
waterish:
aqu-oza, -atra.
waterless:
sen-aqua.
water-level:
aquo-nivelo.
waterlily:
nenufaro (cf. lotuso).
waterline:
flotac-lineo; imerso-nivelo.
waterlogged:
aquo-imbib-ita, -tremp-ita, -satur-ita.
waterman:
batel-isto; (at a ferry) parom-isto.
watermark:
(of sea) maro-nivelo; (of paper) diafana marko.
watermelon:
aquo-melono.
watermill:
aquo-muel-eyo, -erio.
water-on-the-brain:
hidrocefalo.
water nymph:
nayado.
waterpipe:
aquo-tubo, -kondukt-ilo.
waterplug:
robin-(eg)o; aquo-boko.
water-power:
hidrauliko povo o forco.
waterproof:
aqu-espruva.
water rat:
aquo-rato.
water’s edge:
(extrema) aquo-, mar-bordo.
waterspout:
trombo; (of a house) tekto-pluv-kanalo.
watertank:
aquo-tanko; cisterno.
watertight:
aqua-espruva, hermetika.
waterworks:
(supply) aquo-proviz-ajo.
watery:
aqu-oza, -atra; humida; liquida.
watt:
wato.
wattle:
(hurdle) hurdo; (of a bird) fauco, pend-ajo.
wave:
(flutter) (intr.) fluktu-ar, (tr.) -igar; (brandish) brandisar, agitar; (make wavy) ond-igar, -izar; (beckon) facar manu-signo; (relinquish) ne insistar (en, pri); renuncar; abandonar; eskartar.
wave:
(of sea and fig.) ond-(eg)o; (phys.) vibro (cf. ocilo); (produced) ond-ifo; (of hand) manu-signo.
wave-offering:
ofro di premici.
waver:
(intr.) vacilar (cf. hezitar, esar ne-certa; fluktuar; shancelar).
wavy:
ond-oza, -if-anta, -iz-ita; -atra.
wax:
(cover or apply w. to) vax-izar; (become) divenar; (grow) kreskar; to w. wroth: irac-eskar.
wax:
(n., adj.) vax-o, -a; sealing w.: siglo-vaxo; w. candle: cero, (vax-)bujio; w.-work: vax-figuro.
way:
(road) voyo (cf. pas-eyo); (exit) ek-ir-eyo; (entrance) en-ir-eyo; (distance) disto; (direction) direciono; sinso; (manner) maniero; fasono; (custom) kustumo (cf. moro; uzo); (means, system) moyeno; metodo; sistemo; (conduct) konduto, ago-maniero, -metodo; (momentum) momento; cross-w.: kruc-voyo; Milky-w.: lakto-voyo; by the w.: pas-ante, latere; okazione di; on the w.: dum la iro o pasajo o paso; right of w.: pasaj-yuro; to go the wrong w.: mis-irar; the wrong w.: (to do) (uzar) mala metodi o maniero; to give w.: (yield) cedar; (fall) falar (ad); krular; to be in the w. of: obstruktar; to get under w.: preparar departar o facar; out of the w.: aparta, eskart-ita; (uncommon) stranj-a; get out of the w.: eskartez o ek-irez (de mea voyo); ced-ez plaso; over the w.: kontre, opoz-ite; she will have her own w.: el facos o sequos nur sua voli od inklini o deziri; to find a w. to: trovar metodo (per qua) o moyeno.
waybill:
charjo-listo; expedio-bilieto.
wayfaring:
voyaj-anta.
waylay:
(lie in wait for) guatar (see accost) (cf. embuskar).
wayside:
voyo-latero, -bordo; (adj.) voyo-latera.
wayward:
kapric-ema, -oza; obstin-anta, -ema.
we:
ni.
weak:
febla, (cf. debila, infirma; ne-solida, ne-ferma; indulg-ema); -ness: febl-eso, (object, spot) -ajo; (fondness) afeciono.
weaken:
febl-igar, -eskar; (debilitate) debil-igar, -eskar; (dilute) dilutar; -ing: febl-ig-anta; debil-ig-anta.
weal:
bona stando; felic-eso; (wheal) bato-strio; (publika) bona stando.
wealth:
(riches) rich-ajo, hav-ajo, -aji; (abundance) abundo, rich-eso; -y: rich-(eg)a.
wean:
ablaktar; (to break the habit of) des-kustum-igar, -eskar; (entice away) lurar (de).
weapon:
armo (cf. defens-ilo); w.less: sen-arma.
wear:
(clothes, a sword, etc.) portar; esar vestiz-ita (per); (put on clothing) metar; (last) (intr.) durar; (use by wear) uzar; (consume) konsumar (cf. rodar, efacar, obliterar); (tire) fatigar, tedar; to w. away: (of time) pasar, for-fluar; (lasting quality) dur-iv-eso; w. out: (of clothing, shoes, etc.) par-uzar; worn clothing: vesti ja uz-ita o par-uz-ita; to w. off: (disappear) des-apar-(esk)ar; w. a beard: havar o portar barbo; to w. mourning: vest-izar su traure, portar (granda) trauro-vest-aro; portar trauro (pri ulu); w. on the nerves: agacar la nervi; -able: (of clothing) port-ebla; met-ebla, -ind-a; -ing: (lasting) dur-anta, -iva; (exhausting) fatig-anta, exhaust-anta; w.ing apparel: vest-i, -aro.
wearied:
fatig-ita; (bored) ted-ata, -ita.
weariness:
fatig-eso; ted-eso.
wearisome:
fatig-anta; ted-anta.
weary:
(tire) fatigar; (bore) tedar; (tedious) ted-anta, -ema; (tired) fatig-ita.
weasel:
vizelo.
weather:
vetero (cf. vento; sturmo; tempesto); (v.) rezistar; (live through) tra-vivar; (cf. super-pasar; vinkar); (a cape) preter-irar; w.beaten: bat-ita o tush-ita da tempesto o da vetero; (fig.) male uz-ita; fatig-ita; exhaust-ita; (gen.) veter-tush-ita o bat-ita; w.bound: halt-ig-ita da vetero o tempesto; w.cock: (also fig.) vento-flecho; w.-glass: baro-metro; w.-gauge: avantajo di vento (-direciono); w. report: meteorologi-ala buletino; w.proof: veter-, aquo-espruva; w.wise: vetero pre-vid-anta.
weave:
(cotton, wool, etc.) texar; (interlace) inter-plektar; (worm into) insinuar; -r: tex-isto, -ero; -ing: tex-(ad)o; (interlacing) inter-plekt-ado.
web:
(of fabrics) tex-uro (lana e.c.); (net, mesh) reto; (membrane) membrano; (spiderweb) araneo-telo; w.-footed: palmata, palmipeda.
wed:
spoz-igar (ulu), -uligar (a husband) -inigar (a wife); (intr.) mariajar su (kun); (unite in wedlock by an official, priest, minister) (tr.) mariajar (ulu ad, kun ulu); -ding: mariaj-o, -festo; civil w.ding: leg-ala o civila mariajo; w.ding guests: mariaj-gasti, -fest-anti; w.lock: (state) mariaj-eso, spoz-eso; to give in w.lock: grantar (ulu) kom spozo.
wedge:
koni-o; (v.) fix-igar o klemar per konio; (arch., print.) koni-igar; (to form into a w.) -umar; w. in: (push in) pulsar, shovar; to be w.ed in by a crowd: esar klem-ita da la turbo; w.-shaped: koni-forma.
Wednesday:
merkurdio; Ash-W.: cindro-merkurdio.
wee:
mikr-(at)a; w. bit: -ajo.
weed:
(flowers, a garden) sarklar; w. out: (fig.) for-igar, for-movar; extirpar; eskartar; suplantar.
weed:
(n.) mala herbo, herb-acho, sarkl-ajo; w.ing tool: sark-ilo; widow’s w.s: traur-ala vest-(ar)o di vidv-ino; -y: herb-ach-oza; (of persons) tenua.
week:
semano; Holy W.: santa semano; w.day: labor-dio; this day w.: pos sep dii de nun; (past) ante sep dii de nun; w.ly: seman-ala omna-seman-a, -e; w.ly paper: seman ala jurnalo; w.end: inter-semana.
weep:
(intr.) plorar (cf. lakrim-ifar).
weeping willow:
plor-anta saliko.
weevil:
kurkuliono.
weft:
wefto.
weigh:
(by means of a scale) ponderar (ulu, ulo per ulo); (have weight of) pezar (dek grami, e.c.), grav-esar; (ponder) ponderar, explorar, pensadar (pri); w. the anchor: levar la ankro; w. down: opresar, charj-egar, sur-presar; -ing: (act) pondero; w.ing machine: ponder-ilo, balanco.
weight:
(put a load on) charjar (ulo, per).
weight:
pezo; (quality) grav-eso; (article used) pez-ajo; (fig.) grav-eso, importo, -ant-eso, valoro; to be worth his w. in gold: valorar sua pezo de oro.
weighty:
pez-oza; (fig.) grava, import-anta.
weir:
(greto-)digo; fish-naso-digo; aquo-bar-ilo.
weird:
fantastika; ne-natur-ala, stranja; super-natura; the w. sisters: la Parci.
welcome:
recevar od aceptar plezure.
welcome:
(n.) bon-veno, -acepto; (adj.) bon-ven-anta; kordi-ale acept-ata, -ita, -ota; esar acept-ebla; you are w.: vu-esas plezure acept-ata! you are w. to it: ol esas pronta por vua servo od uzo; vu esas libera prenar ol; w. news: agreabla informo; (interj.) bon-venez!
weld:
weldar (cf. soldar).
welfare:
bona stando; komforto; felic-eso; prospero.
well:
puteo.
well:
(healthy) sana; (fig.) en bona stando, bona; (cured) ri-san-ig-ita, ri-san-esk-inta; to be well: (in good health) san-esar; to make w.: san-igar (ulu); to get w.: san-eskar; w. off: (state) richa; (havar) granda hav-ajo o posed-aji; (esar) en bona stando; (havar) multa pekunio; to go w. together: fitar bone; to do w.: facar bone, bon-facar (ad ulu); to speak w. of: bone parolar pri (ulu, ulo); to come out w.: sucesar, bone rezultar; duktar a bona fino o rezulto; to be w. disposed: (tr., intr.) bon-volar, esar favor-oza (ad); (interj.) bone! (now then) nu! w. and good: ha bone! tote bone! to w. up: lev-eskar; spricar (ek); w. nigh: preske.
welladay:
(ho) ve!
well-appointed:
bone-equip-ita; (chic) chika.
well-balanced:
bone equilibr-ita.
well-behaved:
bon-kondukt-anta; polita.
well-being:
(bodily) bona stando (cf. komforto, felic-eso, prospero).
well-born:
bone nask-inta, de bona raso.
well-bred:
bone eduk-ita; polita.
well-doer:
bon-fac-anto, -ero.
well-doing:
bon-fac-ado, -em-eso.
well-done:
(interj.) bon-(eg)e! (cooking) par-koqu-ita
well-favo
(u)red: bon-aspekt-anta, bela.
well-meaning:
bone intenc-anta.
well-read:
bone instrukt-ita (pri), mult-lekt-inta.
well-spring:
fonto.
well-timed:
oportuna.
well-to-do:
richa.
well-wisher:
amiko; partis-ano; bon-dezir-anto.
welt:
bord-umo; paspelo; (wheal) bat-strio; (blow) frap-(eg)o.
welter:
rular su (en); plonjar (en); esar baln-inta.
wen:
kisto, kist-esk-inta tumor(et)o.
wench:
puer-ino, yun-ino; serv-ist-ino.
wend:
(tr., intr.) irar; w. one’s way: sequar sua voyo.
werewolf:
volf-homo.
west:
west-o, -a, -e; (literary term) ocidento; -erly, ward: de la westo; vers la westo; (with motion) ad-weste; the w.ern church: la ocidentala eklezio.
wet:
humida; (of weather) pluv-oza, -ema; (humidity) (state) humid-eso; (rain) pluvo; to w.: humid-igar (cf. trempar, imbibar); w.-nurse: alakt-ist-ino, nutr-ist-ino.
whack:
(beat) batar; (a blow) frap-ego.
whale:
balen-o; w.-boat: baleno-kanoto; w.-bone: barto; whaler: balen-pesk-isto; (cf. cetaceo).
wharf:
(of masonery) kayo; (pier of timber or metal) warfo; -age: kayo-, warfo-taxo; -inger: kay-, warf-propriet-ero, kay-estro; warf-gard-isto.
what:
quo, qua; (that which) to quo, ta qua; (what sort of, what kind of) quala; w.ever: irge qua; (everything) omno; for w.:? pro quo? w. though: quankam; it is no use w.soever: ol esas absolute ne-utila; what did you see yesterday? quon vu vidis hiere? w.ever reaons you have to complain: irge qua motivin vu havas por plendi; w. do you wish? quon vu volas? w. is that? quo esas to? w. becomes of him? quon il divenas?
whatnot:
etajero.
wheat:
frumento; (beard of w.) aristo; -en: frument-a, -ala, -atra.
wheedle:
flate lurar; sudukt-achar; karez-achar; -ling: karez-(ach)anta; flat-(ach)anta, -ema; sedukt-(ach)anta, -iva.
wheel:
(roll along) (intr.) rul-ar, (tr.) -igar; (fly in circles) cirkle o ronde flugar; (to right or left) (tr., intr.) turnar; half-w.: mi-turno; w. about: ri-turno; (on toes) piruetar; (milit.) facar konversiono; to w. in a barrow: bruet-agar, -portar.
wheel:
(n.) roto; w.barrow: brueto; w.wright: char-if-isto.
wheeze:
(person) (intr.) respirar bruise od astm-atre; (of engines and persons) (intr.) siflar; -zing: sifl-ado, -anta.
whelp:
parturar (hund-yuno, e.c.); (n.) (hund-, leon-, e.c.) yuno.
when:
kande.
whence:
de ube; ek ube; de ube; w. do you come?  (de) ube vu venas? the town from w. I came: la urbo de qua (od, ek qua ) me venis.
when
(so)ever: irga-kande; omna foye (kande); irga-tempe.
where:
ube.
whereabouts:
ube, (place habitation) loko; loj-eyo, habit-eyo.
whereas:
(seeing that) konsider-ite ke; esante ke, pro ke; (in opposition) kontre ke; (whilst in fact) dum ke fakte.
whereat:
(interrog.) ube? qua loko?; (quik) pos to od ico; ye to.
whereby:
per quo.
wherefore: (that is why) pro to; pro ta kauzo o motivo o skopo; (conj.) do.
wherein: en qua; ube.
whereof: (about which) pri quo (on parolas e.c.).
whereupon: see whereat.
wherever: irga-loke, irg-ube.
wherry: (pasaj-)batel(et)o; kanoto.
whet: (sharpen) akut-igar (kultelo, e.c.); (of the appetite) ecitar, stimular.
whether: (alternative) sive; (cf. se); (interrog. sense) kad; w. or no: vole o ne vole; malgre; sive yes, sive no; the question is w.: la questiono esas sive … sive; la questiono esas kad … kad; I doubt w. he comes: me dubas (od, esas ne-certa) kad il venos.
whetstone: akut-ig-petro, -ig-ilo.
whey: selakto.
which: qua, quo; w.ever: irga qua (see whether).
whiff: (puff) sufl-eto (di aero, di fumo, e.c.); (odo(u)r) odoro, sufl-odoro.
while: (n.) tempo (cf. duro; instanto; inter-tempo); all the w.: dum la (tota) tempo (ke); a long w. before now: longa-tempo ante nun; for a long w.: dum longa tempo; long (while) ago: de longe, olim; in a little w.: en poka tempo; balde; it is not worth w.: ol ne valoras la peno; to w. away time: por distraktar la mento; pasar la tempo oci-ante; dum mea libera tempo me (facis, e.c.).
while: (adv.) dume (conj.) dum ke; (as long as) tam longe kam; (prep.) dum; (although) quankam; whilst: dum.
whim: kaprico; fantazi-eto.
whimper: (cry) (intr.) plor-etar; plor-ete plendar (pri); plor-et-achar.
whimsical: kapric-oza, -ema; (odd) baroka; (funny) komika, rid-inda.
whine: plore o jeme lamentar o plendar (pri); -ning: plend-ach-anta, -ema; lament-atra; plor-plend-anta.
whinny: (intr.) (ne-laute) bram-etar, -eto (di kavalo, e.c.); w. out: ek-tirar rapide.
whip: flog-ar (cf. batar, verg-agar); (n.) flog-ilo; (riding w.) kravacho; w.-hand: dominaco, avantajo; w.lash, w.cord: pinto o kordo di flog-ilo.
whippersnapper: persono des-estim-inda , -ach-eto; des-grav(-ul)-eto.
whipple-tree: (tiro-)vekto.
whir: turn-bruiso, -siso; (buzz) zum-ado, (of patridges, etc.) flug-bruiso, -sis-ado.
whirl: (tr., intr.) turn-ar rapide; (on axis) (intr.) rotacar (rapide); (on toes) (intr.) piruetar.
whirligig: turn-lud-ilo; (top) tupio; (merry-go-round) mashino di ligno-kavali.
whirlpool: (aquo-)vortico.
whirlwind: vento-vortico, ciklono; (of dust) polvo-vortico.
whisk away: de-prenar (ulo) rapide; (go away) pasar o departar rapide.
whiskers: vango-barbo; (of an animal) labio-pili.
whisky: wiskio.
whisper: (tr., intr.) susurar (cf. murmurar); (n.) sursuro; -ing gallery: vulto o galerio akustik-ala.
whist: (game) wisto.
whistle: (tr., intr.) siflar; (noise) -o; (instr.) -ilo.
whit, not a: tote ne.
white: (adj.) blank-a; (cf. pala); (the colo(u)r) -o; (person) -(ul)o; to turn w.: blank-eskar; (pale) pal-eskar; -ness: blank-eso; pal-eso; -en: blank-igar (ulo); w.-ant: termito; w.-faced: pala; to show the w. feather: manifestar sen-kuraj-eso; agar poltrone; w. lead: ceruzo; w. lie: mentio o ne-ver-ajo pardon-ebla; -ish: blank-atra.
whitewash: blanke kalk-indutar, kalk-blank-igar; (n.) kalk-blank-ajo.
whither: ad-ube; -soever: ad omna-loke, ad omn-ube, ad irg-ube.
whiting: (fish) merlano.
whitlow: panariso.
Whitsunday: pentekost-ala sundio; -tide: pentekost-o, -festo, -semano.
whittle: (de-)tranchar (ulo per posh-kultelo), kultelo-tranchar.
whiz: (tr., intr.) sifl-ar, -(ad)o (cf. sisar, zumar).
who: qua, (pl.) qui; (objective case) quan, quin; -ever: (anyone) irgu (qua).
whole: (of one thing) tot-a; -o, -eso (cf. ensemblo; sumo, agregajo; integra); the w. of us: ni omna; on the w.: sume, en-tote.
wholesale: engros-a; -r: -(vend)isto; by w.: -e.
wholesome: san-ig-iva; salubra (manj-aji, e.c.); salutara (remediili, legi, e.c.); (healthy, sound) sana; -ness: -eso.
wholly: tote, komplete; exkluz-ite, -ive.
whom: (objective case) quan (cf. il-, el-qua); -soever: irgu quan.
whoop: kri-egar, -ego.
whooping-cough: koklusho.
whore: prostituc-at-ino, deboch-ist-ino; -monger: deboch-ero.
whortleberry: vacinio.
whose: di qua, di quo; (pl.) di qui; the boy w. book I saw: la puero di qua me vidis la libro.
whosoever: irgu qua.
why: pro quo? (for what) por quo? w. not: pro quo ne? that is w.: pro to; to esas la motivo, la kauzo; (interj.: but) ma!
wick:
mecho.
wicked: maligna; (ill-disposed) mal-vol-anta; (impious) des-pia; -ness: (quality) malign-eso, (act) -ajo.
wicker: oziera; w.-work: ozier-plekt-ata, -ajo; w. basket: oziero korbo.
wicket: (window: in cricket) gicheto (small gate) pord-eto.
wide: larja; (extensive) vasta; granda; (remote) fora (de); des-proxima (de); (completely) komplete, tote; (apert-ita, e.c.); w. awake: vigil-eg-anta, -eg-ema; des-dorm-anta; w.-spread: vasta.
widen: (broaden) (plu-)larj-igar (ulo), -eskar; (make more extensive) plu-vast-igar; (dilate) dilatar.
widow: vidv-ino; -ed: vidv-ig-ita, vidva; -er: vidv-ulo; -hood: vidv-in-eso.
width: larj-eso; in length and width: long-eso e larj-eso.
wield: manipular, manu-agar, (fig.) uzar, tenar, posedar.
wife: spoz-ino; (cf. hom-ino); -ly: spoz-in-ala.
wig: peruk-o; w.maker: -(if)isto.
wigwag: (signals) signalar (ulo) per flag-(et)agiti; (see wag).
wigwam: “wigwam,” tendo (di red-peli).
wild: (living in a state of nature) sovaja (animali, populi, planti, e.c.); (in conduct) libertina, impetu-ema, extravag-ema tro libera; petul-ema, -oza; (mad, frantic) frenezi-oza; (of projects, etc.) extravag-anta; (tempestuous) tempest-oza, -atra; (of the look) perturb-ita, trubl-ita; (ferocious) feroca; (untamed) ne-domt-ita; ne-amans-ita; w. animal: sovaja animalo; w. plant: sovaja planto; w. beast: sovaja bestio; feroca bestio; (beast of prey) rapto-bestio; w. boar: apr-(ul)o; (as n. see w.erness: (uncultivated land) (tereno, sulo) ne-kultiv-ita; a w. shot: pafo male viz-ita.
wilderness: (desert) dezerto; (forest) foresto (ne-habit-ata); (wild place) sovaj-eyo; (solitude) solitar-ajo, -eyo.
wile: ruzo; artific-ach-ajo; to w. away: pas-igar la tempo, distraktar su; amuzar su.
wilful: (intended) (pre-)intenc-ita; vol-ata; (obstinate) obstin-anta, -era, -ema.
will: (bequeath) legacar; (am determined) volar; (am willing) (tr., intr.) voluntar, konsentar (intr.); (order) imperar; komandar; (expressing simple future, see verbal termination -os).
will: (testament) testamento; (act of will) vol-o; (faculty) vol-ado; (desire) deziro; (resolve) rezolvo; (decree) dekreto; (power to decide) arbitrio; to make one’s will: (intr.) testamentar; at w.: segun-vole; firing at w.: segun-vola paf-ado; against the w. of: kontre la volo di; what is your w.? quan vu deziras? I will: (determination) me volas (facar ol); I will not: me ne volas; to bear anyone good w.: dezirar bon-ajo ad ulu; to work with a w.: laborar plen-vole, labor-egar volunte; ill-will: mala-velo, rankoro; despito; to have one’s w.: facar nur omna voli; at the w. of: (discretion of) segun la arbitrio di.
willing: bon-vola, volunt-anta, komplez-anta; (ready) pronta; (diligent) diligenta; (zealous) zel-oza; I am w.: me voluntas, me konsentas; I will go with you w.ly: me akompanos vu (tre) volunte; -ness: volunto.
will-o-the-wisp: vag-anta lumo; (fig.) kimero.
willow: (tree) saliko; weeping w.: plor-anta saliko; w. weed: salikario.
willowy: (fig.) tenua e gracila.
willy-nilly: vole o ne-vole.
wilt: (intr.) velkar.
wily: ruz-oza.
wimple: (as of nuns) vimplo.
win: (conquer) (tr., intr.) vinkar; (gain) ganar (premio, batalio, e.c.); (be triumphant) triumfar (pri); (obtain) obtenar; w. back: ri-ganar, ri-aquirar; ri-okupar; I won him over: me persuadis il (pro ulo).
wince: retro-tirar su; timar (pri); (give a start) (intr.) tresayar; salt-etar; mov-etar.
winch: vind-ilo; steam w.: vapor-vindilo.
wind: (put out of breath) anhel-igar; (wrap) en-volvar; (reel) spular (see bind); (have a sinuous course) sinu-ifar; (turn) turnar; to w. off: des-volvar; des-spular; w. a clock: tensar horlojo; w. up: vindar; (property, etc.) liquidacar; (finish) (tr., intr.) finar; be windy: ventar.
wind: (n.) vento; (cf. suflo); (breath) respir-(ad)o; (in stomach) ventro-gaso; intestin-ala gaso; (flatulence) flatu-oz-eso; a breath of w.: bento-sufl-eto; to get w. of: inform-esar pri ulo; (smell) flarar (ulo); a w.stroke: vento-stroko; to break w.: (intr.) flatuar; south w.: sud-ala vento, austro; trade w.: alizeo; north w.: (poet.) boreo; a high w.: forta o granda vento; (cf. zefiro).
windage: (artil.) vento-forco; kompenso po vento-forco.
wind-bound: halt-igita da kontrea vento, o tempesto.
winded: anhel-anta.
windfall: frukto fal-inta (per la vento); (fig.) bona fortuno; hazard-ala gano o profito.
wind-gauge: anomometro.
windiness: vent-oz-eso; (intestinal) flatu-oz-eso; (verbosity) prolix-eso; infl-ita stilo.
winding-sheet:
sepulto-tuko; sudario.
wind-instrument: sufl-instrumento.
windlass: kapstano; vind-ilo.
windmill: vento-muel-ilo.
window: fenestro; (for tickets, etc.) gicheto; (w. pane) vitro-karelo; fenestro-vitro; French w.: pord-fenestro; pord-atra fenestro; show w.: estal-vetrino (avana); estal-eyo; stained-glass w.: vitrali-o, -fenestro; w. blind: storo; w. frame: fenestro-kadro, -framo; w. shutter: shutro (cf. jelozio; persieno): w. sash: spanyoleto; kremono.
windpipe: (anat.) trakeo.
windsail: kanvasa aer-kondukt-ilo.
windward, to: vers la vento-latero; ad-vente.
windy: vent-oza.
wine: vino; dry w.: sen-sukra vino; watered w.: vino aqu-iz-ita; w. glass: vin-glaso; glassful of w.: glas-edo de vino; w. bibber: vin-drink-em(ul)o; w. grower: vin-, vit-kultiv-isto; w. making: vin-if-ado; vit-ber-pres-ilo.
wing: (furnish with wings) al-izar; (to fly) flugar (intr.); (use the wings) al-agar; (injure) vundar; -ed: al-iz-ita.
wing: (n.) alo (also fig.); w.spread: anverguro; w.-sheath: (of insects) elitro; w.-beat: alo-stroko; to flap the w.s: brandisar la ali; w.less: sen-ala, sen-fluga.
wink: palpebr-agar (intr.); kloz-etar l’okulo; (as signal) sign-ifar per l’okulo; to w. at: (connive at) konivencar (pri ulo).
wink: (n.) palpebr-ag-ado; in a w.: en un instanto; -ing: palpebr-ag-ado.
winner: gan-anto, -ero; vink-anto, -into.
winning: gan-anta; (charming) lur-anta, sedukt-anta, charm-anta (rido, e.c.); w. post: fin-, ariv-fosto; -s: gan-aj-o, -i.
winnow: (grain) fanar (cf. examenar; separar).
winsome: charm-anta, -iva, -ema; agreabla.
winter: vintr-o, -ala; -try: -ala, -atra.
wipe: (w. off) vishar; (dry) sik-igar; w. out: (destroy utterly) exterminar; (annul) nihil-igar; (erase) efacar; w. one’s nose: mungar (su); -r: vish-ilo, tuko; (pocket handkerchief) naz-tuko.
wire: fix-igar, ligar (ulo) per metal-filo; (telegraph) telegrafar (ulo ad ulu).
wire: metal-filo; iron w.: fer-filo; brass w.: latun-filo; (telegraphic messsage) telegramo, telegraf-uro; telegraph w.: telegraf-filo; w. ribbon or purl: kanetilio.
wiredraw: fil-igar metalo; (fer-)fil-ifar.
wire gauze: metal-grazo.
wireless: sen-fila; (radio) radio; w. telegraphy: radio-telegraf-ado; w. telephony: radio-telefon-ado.
wiremill: metal-fil-if-erio.
wirepulling: sekreta demarsh-ado; cel-ita influ-ado.
wire rope: metala kordo.
wirework: metal-fil-ajo; metal-fila treliso.
wiry: (of persons) magra ma vigor-oza; tenue muskul-oza.
wisdom: saj-eso; w. tooth: dento di saj-eso.
wise:
(sage) saja; (sensible) prudenta; (learned) erudita; (manner) maniero; in no w.: en nula maniero; w. man: saj-(ul)o; w. men of the east: (Bibl.) magi; in this w.: ica-maniere; in such w.: tal-manier-e.
wiseacre: saj-acho; pedanto.
wish: dezirar (ulo, ad, por ulu); best w.es: maxim bona deziri; w. well of: dezirar prospero ad (ulu); I wish to know: me deziras savar; what do you w. of me?: quon vu deziras de me? I w. I could: me deziras (facar) ol, ma to esas ne-posibla; me voluntas facar to, ma to ne esas posibla o ma me ne povas.
wishful: dezir-oza; avida.
wisp: tuf(et)o.
wistful: envidi-atra; dezir-oza; aspir-ema.
wit: esprito (cf. humoro); (mind) mento; inteligent-eso, racion-povo; (person) esprit-oz(ul)o; esprit-oza persono; to lose one’s wits: perdar raciono(-povo); perdar kalm-eso; to frighten anyone out of his w.s: pavor-eg-igar (ulu); to be at one’s w.s’ end: ne savar quon facar od irgon facar; to live by one’s w.s: vivar per (irga) moyen-achi; to wit: nome.
witch: sorc-ino; w.craft: -(ad)o; to practise w.: (tr., intr.) -ar (cf. nekromanciar, magiar); w.doctor: sorco-kurac-isto, -ero.
witchery: sorc-ado; magio; (fascination) facino, charmo.
with: (prep.) kun; (by means of) per; (concerning) pri; (who has, have) qua havas, hav-ante; (against) kontre; (towards) ad; (in the house of) che; (nearby) apud, proxim; to be w. someone: esar kun ulu; to write w. a pen: skribar per plumo; compared w.: kompare ad; the lady w. blue eyes: la damo hav-anta blua okuli; I am angry w. him: me iracas kontre il; w. reference to: relate ad; he is w. me: (at my house) il esas che me; to speak w. his hands in his pockets: la manui en la poshi, il parolis ad me; il parolis a me, dum ke ilua manui esis en ilua poshi; she is w. child: el esas gravida; they profess the same faith w. you: li profesas la same kredo kam vu.
withdraw: retro-, ek-, for-irar; (take back) de-, for-prenar (ulo, de ulu); (haul back) ri, retro, ek-tirar; (cf. kontraktar; retraktar); (retreat) (intr.) retretar; w. from the world: retretar de od ek o for la mond-umo; w. his promise: retraktar sua promiso; w. from the room: ek-irar la chambro; w. troops: retret-igar trupi; let us w. to another room: ni ek-irez ad altra chambro; lasez ni irar ad altra chambro; -al: ek-, for-iro; retreto; retrakto.
wither: (intr.) velk-ar, (tr.) -igar (ulo); (pine away) (intr.) deperisar; (intr.) langorar; -ing: (fig.) velk-iganta, sarkasm-oza regardo, e.c.
withers:
inter-skapula parto (di kavalo, e.c.).
withhold: retenar, ditenar; (reserve) rezervar; (information) celar, tenar sekrete, ne publik-igar; w. from: (refrain from) abstenar (ulo): w. one’s consent: refuzar konsento, ne-konsentar.
within: en, (with movement) ad-en; (of place) interne (di); (of time) dum; en la duro (di); w. reach: en o ye ating-ebla disto; to live w. one’s income: ne spensar plu multo kam sua revenuo o salario; to walk w. the garden: promenar en la gardeno; to go w. the garden: irar ad-en la gardeno; w. a short time: pos kurta tempo, balde; w. his lifetime: dum ilua vivo-periodo; from w. to without: de interne ad extere; w. our family: inter nia familio; enemies w.: interna enemiki; come w.: (into my house) venez che me.
without: (prep.) sen; (conj.) sen ke; (outside) (prep.) exter; (with movement) ek; (adv., adj.) exter-e, -a; w. hope: sen espero, (adj.) sen-espera; w. the house: exter la domo; to go w.: ek-irar; I cannot speak w. his interrupting me: me ne povas parolar, sen ke il inter-ruptas me.
withstand: rezistar; kombatar; luktar kontre.
withy: oziero.
witless: sen-esprita; ne-reflekt-anta, -ema; stupida.
witness: (bear w.) (tr., intr.) atestar (pri ulo, por ulu); (see) vidar; spektar.
witted, dull: stupida.
witted, quick: vigilema mente; esprit-oza.
witticism: esprit-ajo; humur-ajo, -dic-ajo rid-inda.
wittingly: konci-e, -ante; intence, kun intenco.
witty: esprit-oza; humur-oza; (sarcastic) sarkasm-a, -atra, -ema.
wizard:
sorc-isto, -ero; magi-isto; divin(ulo); (juggler) eskamot-(ul)o.
wizened: velk-inta.
wobble: (intr.) shancelar.
woe: (interj.) ve! mal-ajo! malediko!
woe:
(n.) (misfortune) des-fortun-o, -ajo; (unhappiness) des-felic-eso; (sorrow) chagren-(eg)o: trist-(eg)eso; (in gen.) mal-ajo; des-joyo.
woe-begone: chagren-anta; des-joy-ema, -oza.
woeful: des-felica, trista, chagren-anta.
wolf: volf-o, -ulo, -ino; w. dog: volfo-hundo; -ish: (fig.) avid-(ach)a; devor-anta, -acha, -ema.
wolfram: wolframo.
woman: mulier-o, hom-ino; (wife) spoz-ino; (married or widowed w.) damo; (housekeeper) menaj-ist-ino (cf. chambr-ist-ino; mastr-ino); w.-hater: homin-odi-anto; w.hood: hom-in-eso; w.ish: hom-in-ala (effeminate) femin-atra; w.like: homin-atra, -ala; w.kind: hom-in-aro; sexuo homin-ala, -a; w.ize: femin-(atr)igar (ulu); debochar.
womb: utero (cf. matrico; sino).
wonder:
aston-esar (pri, da); (to doubt) esar kurioza (savar); me questionas me (kad); I do not w. at it: me ne esas aston-ita da ol; me ne esas surpriz-ita.
wonder: (astonishment) aston-o, -eso; (cause of wonder) marvelo; prod-ajo; miraklo; -ful: marvel-oza, -atra; aston-anta; surpriz-anta; -ment: aston-o, -eso; w. worker: prod-aj-if-isto; w.struck: esar aston(eg)-ata, -ita (da).
wont:
(n.)  kustumo; to be w.: (intr.) kustumar; -ed: (customary) kustum-ala.
woo: kurtez-ar (hom-ino, la rejo, e.c.): -ing: -ado.
wood: (material) lign-o; (collection of trees) bosko; (forest) foresto (cf. silvo); block of w.: ligno-bloko.
woodbine:
sovja kaprifolio.
woodcock: bekaso.
woodcutter: arboro-hak-isto; ligno-fend-isto.
wooded: arbor-oza.
wooden: (of wood) ligna.
wood-engraving: (act) xilograf-(ad)o (result) -uro.
wood-house, shed: lign-eyo, -hangaro.
woodlouse: aselo.
wood-nymph: driado, forest-ala nimfo.
woodpecker:
pego; (green) pikverdo.
wood-pigeon: palumbo.
woodpile: lign-amaso; (for burning the dead, etc.) rogo.
woodsorrel:
sovaja oxalo.
woodwork:
lign-iz-o, -uro; ligno-paneli; karpent-ala konstrukt-ado, -uro.
woody: lign-a, -ala, -atra; arbor-oza; forest-atra; w. nightshade: dulka-maro.
woodyard: depoz-eyo por konstrukto-ligno; brul-lign-eyo, -erio.
wooer: kurtez-anto; amor-anto.
woof:
wefto; fil-tex-uro.
wool: (material) lan-o; (fleece) lano-felo; (down of birds: soft nap of cloth) lanugo; (hair) krispa har-aro; w. comber: (lan-)kard-isto; w.-gathering: distrakt-ata; ne-atenc-ema; w.en: (material) lan-o, -ajo, -a stofo; (adj.) lan-a, -oza, -atra; w.y hair: (of negroes) krispa har-aro, -i; (down-like hair) lanug-oza, -atra pili; lanugi.
word: (written, printed) vorto; (spoken) parolo; (notification) avizo, inform-ajo; (second person of the Trinity) Verbo; (of command) imper-vorto; (milit.) komando(-parolo); (promise) promiso; (dispute) disputo; by w. of mouth: voce, parole; word for word: vort-ope; in other w.s: altra-vorte; to form w.s: vort-ifar; to say a w. to: dicar (un) parolo ad (ulu); he does not say a w.: il dicas nulo o il tacas; in a w.: un-vorte, rezume; passw.: pas-vorto; to have w.s: disputar; inter-reprochar; take my w.: kredez me! w. of hono(u)r: honor-promiso; to break his w.: faliar sua promiso (ad ulu); to give his w.: asertar promiso per sua honoro; to w.: expresar; enuncar; skribar; redaktar; stil-izar; w. book: vort-aro; w.iness: prolix-eso; parol-em-eso; vort-abundo; w.ing: vort-if-ado; vort-, parol-selekto; vort-expreso; stilo; texto; redakt-(ad)o, -eso; w.less: sen-vorta; sen-parola; (silent) tac-anta; w.y: prolixa; parol-ema, -oza; vort-oza.
work: (intr., tr.) laborar; (function, act) (intr.) funcionar (cf. agar; afikar); (a mine, railway, form, etc.) explotar; (ferment) (intr.) fermentacar; (knead) petrisar; (the earth, iron, wood) (tr.) laborar; (shape) fasonar; (influence) incitar; instigar; influar; (bring about, produce) efekt-igar; to w. oneself up: ecit-easar, ecit-ar su; agit-ar su, -esar; w. up an article: kompozar artiklo; w. one’s way through: penetrar (ad ulu, ulo); (finish a work) par-laborar; w. to death: mort-igar per labor-egi; (over-drive) surmenar; w. in: (worm in) insinuar; to w. out a debt: pagar (sua) deb-aji per laboro; w. out a problem: solvar problemo (od, enigmato).
work: (act) labor-(ad)o; (product) -uro; (act) ago, faco; (literary, artistic) verko; w.s.: (manu.) fabrik-erio (cf. -if-erio, as gas-if-erio); (pl. of clocks, etc.) mekanismo; day of w.: labor-dio, -jorno; a day’s w.: jorn-laboro; charitable w.s: agi karitat-oza, karitatal entraprezi; it is a pious w.: esas pia ago; to start w.: labor-eskar, komencar laborar; maid of all w.: gener-ala serv-ist-ino; to be out of w., to rest from w.: (tr., intr.) chomar; to botch, bungle w.: fushar; -able: labor-ebla; manu-ag-ebla; (of mines, etc.) explot-ebla; (feasible) fac-ebla, praktik-ebla, posibla.
work-box: utensil-uyo.
workhouse: (for paupers) indij-azilo; (prison) industri-ala karcero; (place to labo(u)r) labor-eyo.
working-capital: pronta pekunio, komerc-ala kapitalo; explot-kapitalo.
workman: labor-isto; mestier-isto; (fig.) fabrik-anto, autoro.
workmanlike: habile labor-ita; bone fac-ita, -ata.
workmanship: labor-eso, mestier-eso; labor-maniero, -metodo.
works: (factory) fabrik-erio, manufakturo; (mechanism) mekanismo; (fort.) mur-aro.
workshop: labor-eyo; (as of artists) studi-eyo.
world: mondo; (planet) planeto, ter-globo (universe) universo; (society) mond-umo (eleganta); homi; a w. tour: la turo de la tero; all the w.: omna homi, omni; a w. of good: mult-ega, bon-eso; the other w.: la altra mondo, la vivo futura; to bring into the w.: parturar, genitar, nask-igar; w.-wide: universala; omno-savanta; gener-ala.
worldliness: (quality) mond-um-an-eso; amo di plezuro; frivol-eso, -ajo.
worldling: mond-um-ano.
worldly: mond-um-ala.
worm: vermo (cf. lombriko, silko-raupo, tenio; larvo); (spiral) spiral-ajo; (artil.) buro-tir-ilo; (distil.) serpent-atra tubo; w.eaten: vermo-manj-ita, insekt-bor-ita; to w. oneself into: insinuar su ad-en; reptar ad-en; wormy: verm-oza.
wormwood: absinto.
worn out: par-uz-ita; exhaust-ita; fatig-ita.
worry: des-quiet-igar, trublar, tormentar; jenar; enoy-ar, -igar; iritar; tedar; (of dogs) lacerar; be w.ied: des-quiet-esar (pri).
worse: plu mal-a, -e; plu malada; a remedy w. than the disease: remedi-ilo plu mala kam la morbo; to go from bad to w.: standar sempre plu male.
worship:
(also fig.) adorar; (cf. kultar); (fig.) am-egar, amor-egar, priz-egar.
worship: (n.) ador-(ad)o; kulto; w. of idols: idol-kulto; your w.: mea sinioro; -ful: honor-inda (persono); ador-anta (posturo); -per: ador-anto, -ero.
worst: vinkar.
worst: (adv., adj.) maxim mal-e, -a; (n.) la maxim mal-ajo, lo maxim mala; if the w. comes to the w.: en maxim mala evento; do your w.: facez irgo quon vu deziras o volas.
worsted: (wool) lan-o, -a; lan-fil-ego.
worth: (value) valoro; (cost price) kusto-preco; (cf. suffix -inda); to be w.: valorar; w.iness: valoro; merito; bon-(eg)eso, ecelo; w.less: sen-valora; sen-merita; des-estim-inda; w.y: digna (di rekompenso, di puniso, e.c.); estim-inda (homo); merit-oza, eminenta (persons); to be w.y of: meritar.
would-be: segun-dezira; asert-ita; su-dic-anta.
wound: vundar; (cf. lezar, kontuzar; ofensar); mortal w.: mort-ig-iva, -ita vund-uro; lacerated w.: lacer-uro, -vund-uro; w.ing: vund-o; -anta.
woundwort:
stakiso; vulnerario.
wraith: fantomo.
wrangle: (inter-)disput-(ach)ar (pri, kun).
wrangler, senior: (in Cambridge) matematik-ala laureato o premi-ario; “senior wrangler”.
wrap: (cover all parts of an object) envelopar (cf. kovrar); (wrap by turning) (en-)volvar; (see wind); (cf. inkluzar).
wrapper: envelop-ilo; (dress) chambro-robo; (packing cloth) pako-telo; kovro-telo, -bendo; (for newspapers, etc.) kuverto-bendo; (cover) kovr-ilo.
wrath: iraco (cf. furio); -ful: -oza, -ema.
wreak: (vengeance) exekutar venjo (ad ulu); venjar su (ad ulu, pri ulo).
wreath: (garland) girlando, chapleto (cf. krono; festono; treso); w.s of smoke: fum-ondi.
wreathe: (adorn) girland-izar, feston-izar; inter-plektar; a face w.d in smiles: vizajo rid-anta.
wreck: naufraj-igar (navo) (strand) strandar; (to suffer w.) naufrajar (intr.) (a business) ruinar; (a shipwreck) naufrajo; (a wrecked ship) navo naufraj-inta; (ruin) ruin-o, -eso, -ajo; -age: naufraj-eskombri o fragmenti; -er: naufraj-ig-anto; (pillager) spoli-anto; ruin-anto, -ero.
wren: regolo.
wrench: (twist, contort, sprain) tordar; w. out: arachar (torde); w. one’s foot: tordar sua pedo.
wrench: (tool) turn-ilo; (sprain) tord-o, -uro; (twist) tordo.
wrest: (pull by twisting) arachar (torde); (extort) extorsar (per violent-o).
wrestle: (inter-)lukt-ar (kun, kontre); -r: -anto, -ero, -isto (atlet-ala).
wretch: (contemptible person) des-estim-ind(ul)o; (unfortunate person) mizer-oz-(ul)o; kompat-ind-(ul)o; -ed: (despicable) des-estim-inda; (mean) meskina; (miserable) mizer-oza; kompatinda, des-felica; -edness: mizero.
wriggle: (twist) tord(et)ar; insinuar (torde); (be fidgety) esar frisk-ema; (crawl) reptar (torde).
wring: (clothes, a neck) tordar; (extort a secret, etc.) extorsar, arachar; -ing wet: tote tremp-ita.
wrinkle: (as on face) rug-o, -izar; (pucker the lips, knit the brows; gather in needlework) frunsar; (cloth, clothes, paper) krumplar; -d face: vizajo rug-oza.
wrist: karpo; w.band: ponyeto; (cuff) mansheto; paramento.
writ: (decree) dekreto; judici-ala mandato; to serve a w. on anyone: prizentar judici-ala mandato od asigno (ad ulu); holy w.: la santa skrib-uro.
write: skribar; (compose) kompozar; (correspond) (inter-)korespondar, kambiar letri; (send for) ven-igar (per letro); (cf. notar).
writer: skrib-anto, -ero, isto; (author) autoro, literatur-isto.
writhe:
tord(eg)ar su.
writing: (act) skrib-(ad)o; (what is written) -ajo; (document) dokumento (cf. en-skrib-uro; verko); in w.: skribe; w.-table: skrib-tablo.
wrong: facar ne-yust-ajo (ad ulu); detrimentar (ulu); male traktar; kalumniar; nocar; esar ne-yusta (ad); (a woman) violacar.
wrong: (n.) ne-yust-eso, -ajo; detriment-o, -ajo; mal-ajo; noc-o, -ajo; kalumni-o, -ajo.
wrong: (unjust) des-yusta; (not correct) ne-justa, ne-korekta; ne-exakta; (improper) ne-dec-anta; (bad) mala; to go (err, be mistaken) (intr.) erorar; w.-doer: mal-fac-anto, -ero; w.-headed: obstin-anta, -ema.
wroth: irac-oza.
wrought iron: forj-ita fero (cf. fero stan-iz-ita).
wry: (contorted) tord-ita; (askew) des-, ne-rekta; obliqua; to make a w. face: (intr.) grimasar; w. neck: (med.) tortikolo.